Polski sektor bankowy 2010. Możliwości finansowania rozwoju polskiej gospodarki
9 czerwca br. słuchacze KSAP spotkali się z Krzysztofem Pietraszkiewiczem, prezesem Związku Banków Polskich. Dyskutowali z nim zagadnienia związane z sytuacją w sektorze bankowym i finansowania rozwoju polskiej gospodarki.
Gość postawił pytanie: kim są bankowcy? Otóż 120 lat temu pewien poeta odpowiedział, że są nimi kupcy i handlarze, którzy „główkują jak zapobiec goliźnie”. Obecnie bankowcy należą do elity finansowej państwa, determinującej poziom rozwoju i dobrobytu obywateli.
Gość wskazał, że na przestrzeni kilkuset lat proces budowy polskiego potencjału materialnego oraz intelektualnego był wielokrotnie przerywany. Możliwość finansowania rozwoju państwa napotykała na liczne bariery takie jak represje zewnętrzne czy ograniczone zasoby budżetowe.
Obecnie około 80 procent obywateli posiada dostęp do rachunku bankowego, w tym 55 procent bezpośrednio. Cześć społeczeństwa jednak nie korzysta z usług bankowych, przez co aktywa polskiego systemu bankowego są o wiele niższe w porównaniu do sąsiadów i wielokrotnie niższe niż w dużych krajach Unii. Gospodarstwa domowe korzystają z systemu bankowego głównie celem tworzenia depozytów oraz korzystania z usług Otwartych Funduszy Emerytalnych. Zdaniem K. Pietraszkiewicza administracja państwowa tworzy spore ograniczenia dla rozwoju bankowości. Wskazał na podatek dochodowy od wyniku finansowego instytucji bankowej. W latach 1993-2000 wyniósł on około 54 mld zł. Za ograniczeniami uznał także świadczenia mające charakter para podatków – rezerwa obowiązkowa, czyli konieczność utrzymywania określonej wielkości zasobów jako rezerw na wypłatę likwidowanych depozytów.
Bankowość jest także bardzo podatna na kryzysy makroekonomiczne. W okresie między 2000 a 2004 znacznie spadło zatrudnienie w sektorze bankowym, zmniejszeniu uległy także dostępne aktywa. Było to pochodną ogólnych problemów budżetowych państwa spowodowanych z jednej strony kryzysem finansowym 1997-1998, z drugiej zaś wielką reformą państwa z 1998 r.
Obecnie polska bankowość stoi przed ważnym problemem, którym jest konieczność importu kapitału z zagranicy. W 2007 roku zagregowana wielkość depozytów wynosiła 93 procent wielkości kredytów, natomiast obecnie szacuje się, iż jest to 88-90 procent. Niezbędne jest zewnętrzne źródło finansowania, aby sektor bankowy mógł w zadowalającym stopniu finansować rozwój gospodarki. .
Dla banków wielką szansą jest dynamiczny rozwój bankowości internetowej. Zbliża ona obywatela do instytucji oraz znacznie upraszcza obieg informacji. Ponadto na uwzględnienie zasługuje bankowość spółdzielcza, która obecnie grupuje 4400 instytucji., posiadających łącznie 30% aktywów sektora. Bankowość spółdzielcza jest łatwiejszym sposobem na pozyskanie lokalnego kapitału. Z reguły jej przedstawiciele lepiej rozumieją potrzeby lokalnej społeczności, inwestorów i przedsiębiorców.
Gość scharakteryzował także zmiany w relacji bank-przedsiębiorca na przestrzeni ostatniego wieku. Były one znaczne. Bank nie pełni już jedynie roli kredytodawcy i depozytariusza danej firmy, lecz spełnia także inne pożyteczne funkcje:
· przeprowadza akcję informacyjną,
· doradza klientowi,
· finansuje rozwój,
· udostępnia nowoczesne instrumenty finansowe,
· współfinansuje projekty z Unii Europejskiej,
· zabezpiecza przed ryzykiem,
· monitoruje sytuacje gospodarczą.
Obecnie w obrębie bankowości realizowanych jest wiele innowacyjnych projektów. Dotyczą one również informacyjnej roli sektora. Przykładem są Biura Informacji Kredytowej czy Bankowy Rejestr Związku Banków Polskich. Projekty te mają zwiększyć zakres współpracy administracji z sektorem oraz udostępnić zasoby banków w celu lepszego prognozowania rozwoju gospodarczego kraju.
Kamil Obłodecki
