Ceremonia zakończenia XIX Promocji i inauguracji zajęć XXII Promocji.
27 sierpnia br. w auli Jana Nowaka-Jeziorańskiego odbyła się ceremonia zakończenia kształcenia XIX Promocji Królowa Jadwiga, a także miała miejsce inauguracja zajęć nowej Promocji - XXII. W uroczystościach wzięła udział Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Barbara Kudrycka, która wygłosiła wykład inauguracyjny pt. „Doświadczenia praktyczne polityka w kontaktach ze służbą cywilną”. Uroczystości prowadził przewodniczący Rady Szkoły prof. Henryk Samsonowicz.
Dyrektor KSAP dr hab. Jacek Czaputowicz powitał gości oraz słuchaczy. Podkreślił, iż wzrasta zainteresowanie ofertą kształcenia w KSAP. O 35 miejsc ubiegało się 361 osób, co oznacza, iż o jedno miejsce konkurowało 11 absolwentów. „Dla porównania: gdy obejmowałem stanowisko dyrektora Szkoły dwa lata temu było niespełna 3 kandydatów na jedno miejsce. Rok temu było 6 kandydatów. Już się zastanawiamy co będzie za rok...”
W opinii dyrektora, tak duże zainteresowanie świadczy o dobrej ocenie KSAP w oczach młodych Polaków. Rekrutacja udowadnia również, iż środki, które płyną na kształcenie słuchaczy wydawane są w sposób uzasadniony. Duża liczba chętnych, pozwala w opinii J. Czaputowicza właściwie wybrać wśród kandydatów takich, którzy w przyszłości mogą stanowić o sile polskiej administracji centralnej.
Wskazał również, że obecny rok wyróżnia się tym, że naukę w KSAP ukończyło w sumie 78 absolwentów, najwięcej w historii szkoły. „Kształcimy więc więcej słuchaczy w sposób bardziej efektywny (bo w mniejszych grupach), przy zmniejszonej dotacji z budżetu państwa.” Dyrektor przypomniał także najważniejsze wydarzenia z ostatnich miesięcy, między innymi obchody XX lecia szkoły, wprowadzenie nowych elementów w systemie kształcenia ustawicznego i stacjonarnego, nowe publikacje, realizację programu bliźniaczego we współpracy z francuską ENA, który wspiera rozwój systemu szkolenia urzędników służby cywilnej na Ukrainie,. „W zakresie szkoleń ustawicznych KSAP, po raz pierwszy zaproponowaliśmy szkolenia w języku angielskim. Dotyczą one tematyki Unii Europejskiej, efektywnej komunikacji oraz stosunków międzykulturowych. Prowadzą je uznani eksperci w swoich dziedzinach, pracujący zarówno w Polsce, jak i zagranicą. Chcemy dobrze przygotowywać do pracy w środowisku międzynarodowym. Liczymy na udział osób pochodzących z innych państw.”
Dyrektor poinformował o powierzeniu KSAP funkcji gospodarza narady ambasadorów RP. W jej ramach w siedzibie Szkoły zaplanowano panel z udziałem ministra Radosława Sikorskiego z Siergiejem Ławrowem, ministrem spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej. Wyraził pragnienie uczynienia z KSAP swego rodzaju centrum spotkań i debat organizowanych dla polskich urzędów centralnych.
Na zakończenie dyrektor życzył słuchaczom, aby dobrze wykorzystali pobyt w szkole na podniesienie kwalifikacji, natomiast absolwentom życzył satysfakcji z pracy na rzecz państwa.
Absolwenci KSAP – elita urzędnicza. Następnie głos zabrał Sławomir Brodziński, szef Służby Cywilnej. Życzył absolwentom Promocji „Królowa Jadwiga” sukcesów zawodowych, a także wspomniał o zobowiązaniach do profesjonalnej, rzetelnej i etycznej pracy młodych absolwentów Szkoły, a następnie odniósł się do słów dyrektora Czaputowicza. Przyznał, iż budującym jest fakt ogromnej popularności KSAP wśród młodych absolwentów szkół wyższych. W jego opinii KSAP spełnią swą podstawową funkcję kształcenia elity polskich urzędników. Minister przytoczył statystykę, z której wynika, że 25 proc. absolwentów KSAP pełni w korpusie Służby Cywilnej wyższe stanowiska. Nie mniejszą rolę odgrywa kształcenie ustawiczne. Dla Szefa Służby Cywilnej niezwykle ważne jest, by urzędnicy stale podnosili swe kwalifikację, a KSAP stał się miejscem, gdzie co roku oferowane są coraz ciekawsze kursy. Minister nie ukrywał, iż odbywa się dyskusja nad formą KSAP. W jego opinii misja Szkoły pozostaje niezmienna, ewoluują jedynie programy kształcenia.
Na koniec gość wymienił dwa wyzwania, jakie stoją przed polską administracją i KSAP. Po pierwsze, jest to prezydencja Polski w Unii Europejskiej. Włączają się w nią niebawem absolwenci Promocji „Królowa Jadwiga”. Po drugie, jest to kryzys ekonomiczny, który zmusza rządy wielu państw, w tym Polski do szukania oszczędności. Programy oszczędnościowe w finansach publicznych będą miały wpływ na przyszłą politykę kadrową urzędów centralnych.
Doświadczenia naukowe i praktyczne. Natomiast podczas wykładu inauguracyjnego minister Barbara Kudrycka zaprezentowała doświadczenia wynikające z prowadzonych przez nią prac naukowych na temat służby cywilnej oraz doświadczenia z praktycznej współpracy z pracownikami administracji. Zaprezentowała przekonanie, że „służba cywilna jest jak fortepian, który zawsze powinien być taki sam, bez względu na to, kto na nim gra”. Wskazała jednak na istnienie dylematów, które stoją przed urzędnikami służby cywilnej. Są oni skonfrontowani z pochodzącymi z nominacji politykami. Zdaniem profesor najwięcej szkody dla wizerunku profesjonalnego urzędnika robią tacy politycy, którzy dobierając nieodpowiednie strategie, wprowadzając nieprzemyślane reformy, bez przeprowadzenia dokładnych analiz. Jej zdaniem dyrektorzy w urzędach stanowią swoisty bufor między urzędnikami a politykami. Urzędnicy szczebla dyrektorskiego zwyczajowo traktują polityków z pewną dozą pobłażania. Przyczyną tego są częste zmiany rządów, czyli de facto brak możliwości wdrożenia poważnych reform, a co za tym idzie – uznają, że polityczne plany ministrów należy traktować z określoną rezerwą.
Tymczasem powyższy problem stoi w sprzeczności z etosem służby cywilnej. Okazuje się, że urzędnicy nie zawsze i nie w każdej sytuacji mogą mieć zaufanie do polityków. Wychodzą z założenia, skądinąd trafnego w polskich warunkach, że politycy z istoty swej funkcji działają w partykularnym interesie, gdy podejmują próbę reform. Sytuacja ta jest niekorzystna. Z drugiej strony, politycy reprezentują podmiot, który jest najwyższym suwerenem w każdym demokratycznym państwie, czyli naród. To właśnie społeczeństwo w wolnych wyborach wybiera partię, której powierza władzę, a której przedstawiciele mają legitymację do tego, by wdrażać swoje programy polityczne. Zdaniem profesor Kudryckiej, najlepszą ochroną przed nieodpowiedzialnymi politykami jest stabilność zatrudnienia urzędniczych stanowisk.
Minister Kudrycka przedstawiła dwa case studies dotyczące konfrontacji programu politycznego z codziennym administrowaniem projektami. Dotyczyły one reform w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego, które wdraża obecnie ministerstwo
W ostatniej części wykładu, Minister Kudrycka wypunktowała wady administracji: (1) brak współpracy horyzontalnej w urzędach pomiędzy równoległymi komórkami, a często nawet wewnątrz jednego departamentu, (2) nieefektywne procedury nadzoru nad jakością oraz terminowością prac, realizowane przez dyrektorów wobec pracowników urzędów [w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego dopiero po 2.5 latach wprowadzono system informatyczny, który daje wgląd do spraw, które ulegają „przeterminowniu”], (3) urzędnicy, którzy mylą rutynę z profesjonalizmem.
W podsumowaniu, Minister Kudrycka zaproponowała kilka rozwiązań obecnych problemów polskiej administracji. Zarekomendowała zwiększenie mobilności urzędników. Obecnie wielu z nich często pozostaje na jednym stanowisku przez 20-30 lat. Tymczasem standardy światowe w tej kwestii wskazują, że na jednym stanowisku średnio urzędnik pracuje przez dwa lata. Za wskazane uznała zmianę systemu motywacji i nagród dla urzędników oraz zmiany w polityce personalnej prowadzonej przez dyrektorów generalnych. Profesor Kudrycka przedstawiła propozycję wprowadzenia systemu angielskiego, który polega na kontaktowaniu usług. Ponadto, dostęp do służby cywilnej powinien zostać szerzej otwarty, a same studia z obszaru administracji powinny mieć charakter interdyscyplinarny i podyplomowy – czyli dokładnie taki, jak w Krajowej Szkole Administracji Publicznej.
Karol Tofil
Przemysław Skrodzki
